De tweede kamer heeft op 13 september dit jaar het wetsvoorstel Excessief lenen bij eigen vennootschap aangenomen. De kritiek op de vormgeving van een eerdere versie van de wet is inmiddels doorgevoerd in het huidige aangenomen wetsvoorstel. In dit artikel worden de hoofdlijnen van de wet doorgenomen en toegelicht.
Hoofdlijnen wetsvoorstel
Wanneer een aanmerkelijkbelanghouder – mogelijk samen met een fiscale partner – direct of indirect meer dan 700.000 euro van de eigen vennootschap leent, wordt het merendeel van dat bedrag belast in box 2 als een fictief regulier voordeel. Leningen aan verbonden personen worden hierbij ook meegerekend. Verbonden personen zijn bloed- of aanverwanten in de rechte lijn van de cliënt of zijn of haar fiscale partner. Als er sprake is van een aanmerkelijk belang in meerdere eigen vennootschappen worden deze belangen samengeteld. Een eigenwoningschuld bij de eigen vennootschap telt niet mee voor de bepaling of het bedrag van € 700.000 is overschreden.
Voor nieuwe eigenwoningschulden na 31 december 2022 moet er een hypothecaire zekerheid voor de vennootschap worden gerealiseerd bij de notaris. Is dit niet het geval? Dan wordt het bedrag wel meegerekend om te bepalen of het bedrag van 700.000 euro wordt overschreden. Het is belangrijk dat een eigenwoningschuld zo wordt vormgegeven dat er sprake is van renteaftrek in box 1 onder de eigenwoningregeling. Als er een fiscale afrekening in box 2 ontstaat op basis van de hiervoor beschreven regels, dan wordt de maximale schuld bij de eigen vennootschap verhoogd tot het bedrag waarover is afgerekend. Als er na een fiscale afrekening wordt afgelost of dividend wordt uitgekeerd om de schuld te verlagen, wordt dit gezien als een negatief fictief regulier voordeel in box 2. Dit verlies mag worden verrekend met het positief inkomen in box 2 in datzelfde jaar, het voorafgaande kalenderjaar en de zes komende kalenderjaren. Een negatief fictief regulier voordeel is nooit hoger dan een fictief regulier voordeel waarover fiscaal is afgerekend.
Voorbeeld
Een aanmerkelijkbelanghouder heeft 825.000 euro aan schulden bij de eigen bv op 31 december 2023. Hierdoor ontstaat er een fictieve heffing in box 2 over 125.000 euro. Dit is een positief fictief regulier voordeel. De maximale schuld bij de eigen vennootschap is in dit geval 825.000 euro, want anders ontstaat er in het volgende jaar nogmaals een heffing. Als de aanmerkelijkbelanghouder in 2024 vervolgens 200.000 euro aflost op deze schuld, ontstaat er een negatief fictief regulier voordeel van 125.000 euro in box 2. Dit bedrag kan worden verrekend met de fictieve heffing in box 2 in 2023. De schuld bij de eigen bv is dan 625.000 euro.
Aandachtspunten:
- Dit negatief fictief regulier fiscale voordeel is een noviteit ten opzichte van het eerdere wetsvoorstel Excessief lenen bij de eigen vennootschap, en zou ervoor moeten zorgen dat er geen dubbele belastingheffing ontstaat.
- Het ontstaan van een fictieve fiscale afrekening - en een mogelijk fictief verlies dat hiermee kan worden verrekend - speelt zich enkel af in box 2. Er ontstaan geen wijzigingen in de bv.
- De vorderingen van een aanmerkelijkbelanghouder op zijn of haar vennootschap worden niet gesaldeerd met eventuele schulden. Dit is wel mogelijk, maar hierbij is het noodzakelijk om deze verrekening schriftelijk vast te leggen.
- Welke schulden exact onder de regeling vallen is vrij ruim geformuleerd in het wetsvoorstel en de memorie van toelichting. Hierdoor probeert men het ontgaan van de regeling tegen te gaan. Een exacte bespreking hiervan wordt achterwege gelaten in dit artikel.
Oplossingen
Er zijn naar mijn indruk slechts enkele oplossingen om te voorkomen dat uw cliënt met deze regeling te maken krijgt:
- Vastgoed overdragen aan eigen vennootschap In box 3 is vastgoed regelmatig gefinancierd met leningen van de eigen vennootschap. Om de schulden aan de eigen vennootschap te verlagen, kan dit soort vastgoed overgedragen worden aan de eigen vennootschap. Om vastgoed te kunnen overdragen moet er echter wel een behoorlijk percentage overdrachtsbelasting worden betaald, hierover is namelijk geen uitzondering in het huidige wetsvoorstel opgenomen.
- Herfinancieren Het herfinancieren van schulden bij een bank. Houd er rekening mee dat in de nieuwe forfaitaire spaarvariant van box 3 de gehele schuld niet meer effectief in aftrek kan worden gebracht.
- Dividend uitkeren of aflossen De schuld aflossen of dividend uitkeren en verrekenen met de schuld.
Inwerkingtreding maatregel
De maatregel zal naar verwachting per 1 januari 2023 ingaan en voor het eerst per 31 december 2023 worden getoetst. Er is tot 31 december 2023 een mogelijkheid om schulden bij de eigen vennootschap van de aanmerkelijkbelanghouder en/of directeur-grootaandeelhouder (DGA) te verlagen. Licht cliënten tijdig door op situaties die onder deze nieuwe maatregel vallen. In bepaalde gevallen is het niet eenvoudig om fictieve heffing in box 2 te vermijden. Hierdoor kan het wenselijk zijn om de nieuwe maatregelen in een zo vroeg mogelijk stadium met de client te bespreken. Er is dan nog genoeg tijd om naar een eventuele oplossing toe te werken. Aangezien de tariefswijzigingen, die zijn aangekondigd in het Belastingplan 2023, voor zowel de inkomstenbelasting als de overdrachtsbelasting gelden, is het aan te raden om cliënten al voor 1 januari 2023 door te lichten. Dan zijn er op het gebied van tarieven nog alle mogelijkheden voor de cliënt.